Mały kleszcz – duży problem?
Korzystanie z wypoczynku na świeżym powietrzu, szczególnie na terenach zielonych, nad rzeką lub jeziorem czy w górach zwiększa ryzyko ukąszenia przez kleszcza.
Kleszcze współistnieją z nami w ekosystemie, a z uwagi na fakt, że mogą, ale nie muszą, być przenosicielami wielu patogenów, jak np. krętek Borrelia burgdorferi wywołujący boreliozę z Lyme czy wirus kleszczowego zapalenia mózgu powodujący kleszczowe zapalnie mózgu, u części społeczeństwa generują lęk.
Istnieją jednak sposoby, które pozwalają zminimalizować ryzyko wystąpienia chorób odkleszczowych.
Jednym z nich jest unikanie narażenia na kontakt. Kleszcze występują powszechnie w lasach, parkach, na łąkach czy przydomowych ogrodach. Żerują zasadniczo do wysokości 1,20 m. Warto więc unikać wysokiej, gęstej trawy i zarośli oraz w trakcie wędrówek poruszać się środkiem wytyczonych ścieżek. Zalecane jest też ubranie w jasnych barwach – pozwoli łatwiej zauważyć kleszcza, z długimi rękawami i nogawkami, skarpety naciągnięte na nogawki oraz zabudowane buty i czapka z daszkiem lub kapelusz.
Można sobie też pomóc środkami chemicznymi. Jednym z nich jest permetryna – syntetyczny preparat biobójczy wywołujący paraliż stawonoga. Można zakupić odzież zaimpregnowaną ww. substancją lub wykonać ją samodzielnie, stosując 0,5 procent roztwór permetryny, zgodnie z instrukcją producenta preparatu. Innym środkiem są repelenty – pełnią rolę odstraszającą i maskującą, zawierają DEET lub ikarydynę. Są popularne ze względu na łatwą dostępność oraz dość długi czas działania.
A co, jeśli kleszcz nas ukąsi? Na pewno trzeba go sprawnie i szybko usunąć. Im szybciej, tym mniejsze ryzyko ewentualnego zakażenia. Do usunięcia kleszcza stosujemy pęsetę z wąską końcówką lub inne narzędzie zaprojektowane do tego celu. Kleszcza chwytamy jak najbliżej skóry, nie przy odwłoku, i wyciągamy wzdłuż osi wkłucia, nie przekręcając. Następnie należy zdezynfekować skórę w miejscu ukłucia i obserwować, a w przypadku wystąpienia niepokojących objawów, skontaktować się z lekarzem.
Nie wolno smarować kleszcza żadną substancją – alkoholem, tłuszczem itp. Nie jest również rekomendowane przekazywanie wyciągniętych kleszczy do badania.
Istnieją też szczepienia, ale nie ma obecnie dostępnej szczepionki przeciwko boreliozie z Lyme, chociaż prace nad nią trwają. Jest za to możliwość zaszczepienia się przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu. Warto to szczepienie wykonać zimą lub wczesną wiosną, przed pierwszym wzrostem aktywności kleszczy.
I na koniec – mimo zastosowania preparatów odstraszających, zawsze po spacerze należy przeprowadzić inspekcję ciała – czy nie doszło do pokłucia – oraz ubrań i ewentualnie akcesoriów biwakowych. Należy pamiętać, że kleszcze mogą ukłuć w każdej lokalizacji, jednak najbardziej preferują miejsca, gdzie skóra jest cieńsza – okolice dołów podkolanowych, pachwin, pach, powłok brzusznych.
lek. med. Piotr Procner
Źródło: UM Bielsko-Biała
